W Łęczycy kolejny mural i prace nad Skwerem Pamięci

Urząd miasta w Łęczycy informuje:

„Łęczyca to miasto z ogromnym dziedzictwem kulturowym, pełnym pięknych okresów rozkwitu, ale również smutnych etapów w historii. O wszystkich warto zdobywać wiedzę, przywracać pamięć i prezentować każdy element dziejów naszego miasta po to, by budować wspólnotę i wzmacniać więzi. Jeszcze w tym tygodniu pojawi się mural, a prace nad utworzeniem Skweru Pamięci już się rozpoczęły. Wielokulturowość Łęczycy to ważny aspekt naszego dziedzictwa kulturowego, a jest związana z biegiem historii Polski i wydarzeniami, które przewijały się na terenie Łęczycy.

Bardzo ważną rolę w łęczyckiej historii odegrała społeczność żydowska. Najstarsze wzmianki o tutejszej gminie pochodzą z XV w. Niestety, II wojna światowa pozbawiła miasto wszelkich pamiątek po żydowskich mieszkańcach. Spróbujemy przywrócić pamięć o tych łęczycanach, którzy na początku XX wieku stanowili połowę mieszkańców Łęczycy.

Takim przypomnieniem będzie mural przy ul. Kaliskiej, prezentujący kawałek naszej historii – Wielką Synagogę, na budowę której pozwolenie wydał w 1782 roku arcybiskup gnieźnieński Antoni Kazimierz Ostrowski. Wzniesiona w 1787 roku budowla przetrwała do 1940 roku, kiedy to została podpalona przez Niemców.

– Łęczyca, swój historyczny wizerunek zawdzięcza zabytkom, które pielęgnowane
i odrestaurowywane, obecne są na każdym kroku. Urokliwa Łęczycka Starówka wraz z Parkiem Miejskim stanowią wizytówkę miasta i przyciągają wzrok nie tylko mieszkańców, ale i turystów odwiedzających Łęczycę. Jednakże nasze wspaniałe Miasto to nie tylko cudowny kazimierzowski Zamek, ale też wiele innych ciekawych, nierzadko smutnych, dziejów. To czas wielkiego rozkwitu, ale i czas wojny. Dlatego tak bardzo zależy nam na przywracaniu utraconych fragmentów historii naszego miasta i odzyskiwaniu tożsamości kulturowej. Każdego roku pamiętamy o bohaterach Kampanii Wrześniowej, która dotknęła Łęczycę, stąd uroczystości i symboliczny mural na budynku  przy ul. Kazimierza Odnowiciela. Łęczycę tworzyli również górnicy, którzy ciężko pracowali w Łęczyckich Zakładach Górniczych i to dla nich dziś organizujemy ponownie Barbórkę – mówi Burmistrz Łęczycy, Paweł Kulesza – Łęczyca to również wielokulturowość i olbrzymia rola łęczyckiej społeczności żydowskiej, dlatego o tym też będziemy przypominać w formie muralu, na którym znajdzie się wizerunek Wielkiej Synagogi oraz Skweru Pamięci, nad którym prace zostały już podjęte. Planujemy również namalować mural, aby przypomnieć Kościół ewangelicki, funkcjonujący przy ul. Ozorkowskiej. Wszystkie działania służą przywracaniu łęczyckiej historii i zasług naszych mieszkańców, pokazują nas jako społeczeństwo dbające o pamięć i dziedzictwo w każdym jego aspekcie – dodaje włodarz.

W zakresie tworzenia Skweru Pamięci na terenie dawnego cmentarza żydowskiego (przy ul. Marii Konopnickiej) podjęte zostały już pierwsze prace, polegające na badaniu terenu georadarem w celu wytyczenia ścieżek. Po otrzymaniu raportu z wynikami przekażemy kolejne informacje w tym zakresie i będziemy podejmować dalsze działania.

A poniżej informacje na temat tego, jak kształtowały się losy wielokulturowej Łęczycy:

Można przyjąć, że momentem przełomowym okresem dla wielokulturowej Łęczycy był czas utracenia wolności z końcem XVIII w.  Spośród 54 miast przedrozbiorowych województw łęczyckiego, sieradzkiego i powiatu wieluńskiego Łęczyca pod względem zaludnienia znajdowała się na drugim miejscu po Piotrkowie Trybunalskim, sięgając około 2000 mieszkańców.

W latach 1828 -1832, w związku z powstaniem kalisko- mazowieckiego okręgu przemysłowego zaludnienie zwiększyło się prawie do 5000. Tendencje wzrostu liczby mieszkańców utrzymywały się w kolejnych 10-leciach. Na początku lat 90-tych XIX w. przekroczyła 9000, a w 1903 liczyła 10500. Łęczyca w okresie zaborów stała się jeszcze bardziej miastem wielonarodowym i wielowyznaniowym. Najliczniejszą grupą niepolską byli Żydzi, którzy z końcem Rzeczypospolitej stanowili praktycznie 50% ludności. Czas zaborów lekko  zmniejszył ten wskaźnik.

Tak wyglądały dane z poszczególnych lat: 1797r. -694 (46.6%); 1800r.-1029 (48,9%); 1808r. – 999 (48,6); 1818r. -1303 (49,1%); 1820r. -1600 (54,4%). W późniejszych latach następował stały przyrost ludności żydowskiej – 1827r. -1797; 1856 -2496( 45%).

W 1859r. Żydzi znowu stanowili nieco ponad połowę mieszkańców Łęczycy. Stan ten utrzymywał się w kolejnych dziesięcioleciach. Do 1914 starozakonni stanowili od 54 do 63 % ogółu mieszkańców. Ludność chrześcijańską ówczesne statystyki dzieliły według wyznań. Dominowali katolicy, których w przypadku Łęczycy można utożsamiać z narodowością polską. Odsetek tej grupy ludności wahał się w poszczególnych latach od 37% do 47% ogółu.

W latach 50 przedstawiciele innych nacji – Niemów, Rosjan był w stosunku do Polaków i Żydów był znikomy i kształtował się w granicach od 2% do 5%. Związane to było z niewykorzystaniem próby uprzemysłowienia Łęczycy i stworzenia głównego ośrodka przemysłu tekstylnego w latach 20. Plany, które przygotował prezes Komisji Województwa Mazowieckiego – Rajmund Rembieliński dawały ogromną szansę na rozwój miasta. Niestety lokalne warunki nie pozwalały na szybki rozwój osadnictwa niemieckiego. Taką koniunkturę wykorzystał Zgierz i nowo powstająca Łódź.

W 2 poł. XIX w. ewangelicy stanowili niewielką zbiorowość, nie przekraczającą 250 osób. W 1868 r. w grupie 160 protestantów było 36 ewangelików reformowanych (kalwinów), 119 ewangelików augsburskich (luteran), 5 braci morawskich (herrnhutów).

Z początkiem XX w. gdzie dane statystyczne podają ogólną ilość mieszkańców Łęczycy w roku 1903 – 10 495, to Polacy stanowili 41,7 % z ilością 4379 osób, Żydzi 56,4 % z ilością 5920 osób, Niemcy 1,5 % z ilością 156 osób i Rosjanie 0,4 % z ilością 40 osób. Odnośnie grupy wyznającej prawosławie w statystykach pomijano stacjonujące w mieście oddziały wojskowe. Wiadomo, że wśród Rosjan uczących w łęczyckim seminarium nauczycielskim byli grekokatolicy (unici), jednak z oficjalnych statystyk zaliczano ich do grupy wyznawców prawosławia. Następne dane statystyczne względem ilości mieszkańców miasta i grup wyznaniowych dotyczą okresu międzywojennego. Wyglądały on następująco: 1918 – 10 200, 1921 – 10 270, 1931 – 10 720, 1938 – 12 000, stanowiący w tych latach przyrosy117,6 %. Struktura ludności według wyznania i języka ojczystego pozwala w niewielkim odchyleniu określić pochodzenie narodowościowe poszczególnych grup. Dominującą pozycję miało wyznanie rzymskokatolickie, a następnie mojżeszowe i ewangelickie. Wynosiło ono w poszczególnych latach, zgodnie z drugim Spisem Powszechnym: 1921 r. – Rzymskokatolickie 8841 (56,9%), – Mojżeszowe 4173 (40,6%), – Ewangelickie 218 (2,1%), – Prawosławne 39 (0,04%). Dziesięć lat później przy lekkim wzroście liczby mieszkańców Łęczycy – 10 659 Polacy stanowili (64,2%). Żydzi (33,9%), Niemcy (1,6 %), natomiast Rosjanie jedynie (0,3%). W ostatnim spisie powszechnym, przed wybuchem wojny dane statystyczne odnośnie mieszczan kształtowały się następująco: przy ogólnej liczbie mieszkańców 12 000, Polacy z ilością – 8016 stanowili (66,8 %), Żydzi  -3900 (32,5%), Niemcy – 60 (0,5%) i Rosjanie – 24 (0,2%). Tragiczne losy związane z wybuchem II Wojny Światowej, prześladowaniem przez hitlerowców społeczeństwa Łęczycy, szczególnie wyznania mojżeszowego uczyniły ogromne spustoszenie w ilości mieszkańców. Po zakończeniu działań wojennych w roku 1948, kształtował się następująco: 7284 Polaków i pozostało jedynie 3 obywateli wyznania mojżeszowego”.