W Uniejowie zainaugurowano obchody upamiętniające Ofiary Zbrodni Katyńskiej

Decyzją Sejmu RP z dnia 24 lipca 2024 roku obecny rok został ustanowiony Rokiem Polskich Bohaterów z Katynia, Charkowa, Miednoje, Bykowni oraz innych miejsc, w 85. rocznicę dokonania zbrodni przez NKWD.

Aby uczcić pamięć Ofiar tej tragicznej zbrodni, Uzdrowisko Termalne Uniejów, Towarzystwo Przyjaciół Uniejowa, Komenda Powiatowa Policji w Poddębicach, Parafia Rzymskokatolicka w Uniejowie, Parafia Rzymskokatolicka w Wilamowie oraz Szkoły Podstawowe w Uniejowie, Wieleninie i Wilamowie, a także Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Uniejowie, zaplanowały w ciągu roku obchody upamiętniające ofiary tzw. Uniejowskiej Listy Katyńskiej. Uroczystości rozpoczęły się w piątek, 11 kwietnia, o godzinie 10:00 na Placu Dębów Katyńskich w Uniejowie. Obchody te na stałe wpisały się w historię Uniejowa.

Plac Dębów Katyńskich jest dla rodzin pomordowanych symbolicznym cmentarzem, a pomnik stanowi symboliczną mogiłę. Rodziny, które przez wiele lat nie mogły nawet pytać o tych, którzy nie wrócili, mają teraz miejsce, gdzie mogą przyjść i zapalić znicz.

Prezes TPU p. Urszula Urbaniak przypomniała tragiczną historię, kiedy to rozstrzelano obywateli Polski, w tym oficerów Wojska Polskiego i Policji Państwowej, przedstawicieli różnych zawodów. Przez 50 lat (1940–1990) władze ZSRR zaprzeczały swojej odpowiedzialności za zbrodnię katyńską. Dopiero 13 kwietnia 1990 roku oficjalnie przyznały, że była to „jedna z ciężkich zbrodni stalinizmu”. Egzekucji ofiar, uznanych za „wrogów władzy sowieckiej”, NKWD dokonywało przez strzał w tył głowy z broni krótkiej. W zbrodni katyńskiej zginęło co najmniej 21 768 osób.

Ofiarami zbrodni byli wojskowi różnych rang, w tym oficerowie, podoficerowie i szeregowi Wojska Polskiego, a także rezerwiści, tacy jak naukowcy, lekarze, inżynierowie, prawnicy, nauczyciele, urzędnicy, przedsiębiorcy oraz przedstawiciele wolnych zawodów. Po sowieckiej inwazji na Polskę zostali oni po 17 września 1939 roku rozbrojeni i aresztowani przez Armię Czerwoną na polskim terytorium jako jeńcy wojenni. Zamordowano także grupę kilku tysięcy funkcjonariuszy Policji Państwowej, Korpusu Ochrony Pogranicza, Straży Granicznej oraz Służby Więziennej. Wśród ofiar znajdowało się ponad 7 tysięcy cywilów, policjantów i oficerów, którzy nie mieli statusu jeńca, a zostali uwięzieni w aresztach na Wschodnich Kresach Rzeczypospolitej, okupowanych przez ZSRR.

Ciała ofiar zbrodni katyńskiej zostały pochowane w masowych grobach w Katyniu koło Smoleńska, w Miednoje blisko Kalinina, w Piatichatkach pod Charkowem, w Bykowni koło Kijowa oraz w około 6–7 tysiącach innych nieznanych miejsc, prawdopodobnie w Kuropatach na Białorusi.

W 2008 roku, 17 września, posadzono tu pierwsze Dęby Pamięci w ramach ogólnopolskiej akcji „Katyń… ocalić od zapomnienia”, aby upamiętnić osoby, które zostały zamordowane. W 2010 roku odsłonięto pomnik, symboliczne miejsce dla tych, którzy nigdy nie wrócili.

Z okazji 70. rocznicy zbrodni katyńskiej wydano również książkę „Tam zostali. Z ziemi uniejowskiej, z ziemi poddębickiej”, w której zamieszczono biogramy ofiar katyńskich ze wszystkich gmin powiatu poddębickiego.

Listę Ofiar z tzw. Uniejowskiej Listy Katyńskiej odczytał Maciej Klata, historyk i nauczyciel ze Szkoły Podstawowej im. płk. pil. Szczepana Ścibiora.

Podczas uroczystości usłyszeliśmy hymn Polski oraz wiersz „Na nieludzkiej ziemi” autorstwa J. Wrońskiej. Ks. wikariusz Jakub Wiśniewski pomodlił się wspólnie z uczestnikami uroczystości za Ofiary Zbrodni Katyńskiej oraz Ofiary Katastrofy Lotniczej.

Uczestnicy wydarzenia (przedstawiciele rodzin zamordowanych, policji, parafii, starostwa powiatowego, władz gminy Uniejów – wiceburmistrz i radni Rady Miejskiej, sołtys Czekaja, prezes GS Samopomoc Chłopska w Uniejowie, dyrektor SP w Uniejowie wraz z uczniami) złożyli wiązanki kwiatów przy pomniku, a młodzież szkolna rozniosła znicze przy poszczególnych Dębach Pamięci.

Podczas uroczystości młodzież trzymała zdjęcia wszystkich Ofiar. Na tzw. Uniejowskiej Liście Katyńskiej znajdują się nazwiska: żołnierza zawodowego, lekarzy, prawnika, handlowca, ziemianina i policjantów.

W niedzielę, 13 kwietnia, o godzinie 11:30 w Kościele w Wilamowie oraz o godzinie 12:00 w Kolegiacie w Uniejowie odprawione zostały Msze św. w intencji parafian Wilamowskich – Ofiar Zbrodni Katyńskiej oraz Bohaterów z tzw. „Uniejowskiej Listy Katyńskiej”.

W ramach całorocznych obchodów zaplanowano kilka wydarzeń w Uniejowie i Wilamowie pod patronatem Burmistrza Uniejowa.

W czwartek, 8 maja, o godzinie 18:00 na placu przykościelnym w Wilamowie nastąpi odsłonięcie granitowej tabliczki przy Dębie Pamięci Antoniego Paczesnego oraz odrestaurowanego napisu na głazie, który upamiętnia czterech parafian – Ofiary mordu katyńskiego. Natomiast w środę, 17 września, na Placu Dębów Katyńskich przeprowadzona zostanie krótka lekcja historii dla uczniów klas VII–VIII, przypominająca datę 17 września 1939 roku, kiedy to setki tysięcy polskich żołnierzy, policjantów i innych trafiło do niewoli, a w dalszej konsekwencji poniosło śmierć.

Oprócz wspomnianych wydarzeń zaplanowano na przełomie września i października wystawę „Prawda i pamięć” w Izbie Pamięci, w Sali Wystawowej Towarzystwa Przyjaciół Uniejowa. Podczas wystawy zostanie wyświetlony film z uroczystości posadzenia pierwszych Dębów Katyńskich w Uniejowie. Po filmie odbędzie się spotkanie wspomnieniowe z osobami, które odwiedziły Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu. Wspomnieniami podzielą się członkowie uniejowskiej orkiestry oraz ks. proboszcz z Wilamowa, który przez kilka lat pełnił posługę na Białorusi.

Zachęcamy mieszkańców do włączenia się w uroczystości, aby oddać hołd Ofiarom Zbrodni Katyńskiej.

MP, UM Uniejów