Różne spojrzenia na kontrolę. NIK: „nie udało się rozwiązać problemów”, burmistrz: „nasze przedsięwzięcia zostały docenione”

Najwyższa Izba Kontroli skontrolowała 17 gminy w których prowadzono programy rewitalizacji. Wśród nich była gm. Poddębice. Jak wypadła kontrola?

W badanym okresie we wszystkich skontrolowanych gminach programy rewitalizacji były realizowane niezgodnie z przyjętymi założeniami, a większość gmin nie osiągnęła w przewidzianym czasie zakładanych efektów – można przeczytać w raporcie NIK.

W żadnej gminie nie udało się kompleksowo rozwiązać zdiagnozowanych problemów i wyprowadzić z kryzysu terenów objętych rewitalizacją.

Rewitalizacja, czasem nadal błędnie utożsamiana jedynie z odnową zabytków, to złożony proces, którego celem jest wyprowadzanie obszarów zdegradowanych ze stanu kryzysowego, a jego skutkiem ma być poprawa zagospodarowania objętego nią terenu, a zwłaszcza jakości życia jego mieszkańców. Nazbyt często programy rewitalizacji są jednak traktowane przez gminy tylko jako wymóg formalny, którego spełnienie umożliwia ubieganie się o dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej.

Zdaniem NIK skontrolowane gminy w większym stopniu skupiały się na zdobywaniu dofinansowania i realizacji pojedynczych projektów niż na kompleksowej i komplementarnej rewitalizacji.

Wprawdzie we wszystkich skontrolowanych gminach rozpoczęto realizację zaplanowanych w programach przedsięwzięć, jednak w żadnej z nich proces rewitalizacji nie przebiegał w pełnym zakresie.

Dlaczego kontrolowane gminy nie realizowały zaplanowanych projektów? Jak tłumaczyły ich władze, najczęściej z powodu ograniczonych możliwości finansowych, a głównie ze względu na brak środków ze źródeł zewnętrznych. Kontrola NIK pokazała jednak także inne przyczyny – gminy nie szukały alternatywnych źródeł dofinansowania, realizowały projekty w węższym niż planowano zakresie lub rezygnowały z części z nich, jednocześnie nie aktualizując programów rewitalizacji.

Nieprawidłowości w związku z naborami stwierdzono tylko w dwóch urzędach – Urzędzie Marszałkowskim Województwa Dolnośląskiego (UMWD) i Urzędzie Marszałkowskim Województwa Łódzkiego (UMWŁ). Nieprawidłowości w UMWD polegały m.in. na: przyznawaniu punktacji projektom niezgodnie z kryteriami; nieprzeprowadzeniu procedury usuwania rozbieżności ocen ekspertów; wyborze do dofinansowania dwóch wniosków, które powinny zostać pozostawione bez rozpatrzenia. W UMWŁ chodziło o nierozpatrzenie protestów związanych z naborami, co NIK uznała za niezasadne.

Kontrola NIK pokazała, że we wszystkich skontrolowanych gminach monitoring i ewaluacja on-going (dokonywana w trakcie prac), prowadzone były w taki sposób, który nie pozwalał na dokonanie pełnej, obiektywnej i rzetelnej oceny procesu rewitalizacji – ani bieżącej, ani końcowej.

W ocenie NIK, we wszystkich skontrolowanych gminach monitoring i ewaluacja tworzyły tylko ogólnie zarysowany system, który w praktyce nie istniał. To nie tylko uniemożliwiało podejmowanie we właściwym czasie odpowiednich działań lub wprowadzanie zmian, ale zwiększało też ryzyko, że ocena całego procesu rewitalizacji i osiągnięcia założonych celów będzie niepełna i nieobiektywna.

Zapytaliśmy burmistrza, jak ocenia kontrolę NIK.

– W Gminie Poddębice przeprowadzone zostały dwie kontrole. Jedna dotyczyła realizacji programów rewitalizacji. Jesteśmy zadowoleni z wyników kontroli. Cieszymy się, że docenione zostały nasze przedsięwzięcia inwestycyjne. W ostatnich latach na naszym terenie wykonano rewitalizację centrum miasta, zabytkowego pałacu i parku, przebudowano ul. Zieloną i Targową, zmodernizowana została hala sportowa przy szkole podstawowej, zinformatyzowano urząd wprowadzając system e-usług, wykonaliśmy rewitalizację kompleksu geotermalnego.

Wysokość kwot wydatkowanych na rewitalizację w przeliczeniu na jednego mieszkańca gminy klasyfikuje nas w krajowej czołówce.

Kontroli poddana została również Geotermia. Ocena działań gminnej spółki jest pozytywna. Warto podkreślić, że w ciągu dekady w Poddębicach zainwestowano w inwestycje geotermalne blisko 140 mln zł. Po wybudowaniu odwiertu i uzyskaniu koncesji na wydobycie wód termalnych powstała ciepłownia i geotermalna sieć cieplna, która ogrzewa 70% powierzchni miasta. Utworzono Pijalnię Wód Termalnych. Na bazie wód produkowane są dermokosmetyki. Zrewitalizowano kompleks geotermalny. Najnowszym pomysłem jest wykorzystanie gorących źródeł do produkcji energii elektrycznej i ciepła – informuje burmistrz Piotr Sęczkowski.