Otwarta droga spycimierskich kwietnych dywanów na światową listę UNESCO

Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Edukacji, Nauki i Kultury UNESCO ogłosiła długo oczekiwany przez mieszkańców Spycimierza dokument, który zawiera wstępną decyzję w sprawie wpisu na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości. Są powody do radości.

Spycimierskie kwietne dywany zachwycają od wielu lat. Nadszedł czas, by tradycja, która od trzech lat figuruje na Krajowej Liście Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego, została doceniona w skali światowej.

W dniu 15 listopada 2021 r. Komisja UNESCO zarekomendowała wpis na światową listę 36 tradycji z całego świata, w tym tradycji układania kwiatowych dywanów na procesje Bożego Ciała, która jest kultywowana w naszym Spycimierzu (gmina Uniejów, woj. łódzkie) i czterech wsiach w województwie opolskim – Olszowej, Zimnej Wódce, Zalesiu Śląskim i Kluczu. Komisja nie tylko rekomendowała wpis na listę, lecz umieściła kwiatowe dywany wśród pięciu najlepiej ocenionych. „To pod każdym względem dobrze opracowany dokument. Dokumentacja zawiera w szczególności dobrze przygotowany film wideo, który pokazuje silne zaangażowanie społeczności”, czytamy w opinii.

Przypomnijmy, że wniosek o wpis na listę UNESCO złożył w imieniu parafian spycimierskich Minister Kultury i Dziedzictwa Kulturowego prof. Piotr Gliński 30 marca 2020 r. Wcześniej, w 2018 r. tradycja została wpisana na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

Oprócz wyjątkowej tradycji, siłą Spycimierza są jego mieszkańcy, którzy przejawiają ogromną miłość do kwiatów. Niemal od zawsze były one wpisane w obchody Bożego Ciała. Każdego roku kwiatowe kobierce wiążą się z dużym wysiłkiem i ogromnym zaangażowaniem całej, wielopokoleniowej wspólnoty parafialnej, która projektuje i usypuje dekoracje na szarych drogach codziennego użytku, po których przejdzie uroczysta procesja z Najświętszym Sakramentem. Choć dla odwiedzających dywany są ucztą dla oka, dla mieszkańców parafii wydarzenie ma charakter przede wszystkim religijny.

Komisja UNESCO, której przewodniczyła dr Ľubica Voľanská ze Słowacji dokładnie analizowała wniosek, który oprócz obszernego formularza w języku angielskim zawierał własnoręcznie podpisane zgody mieszkańców – depozytariuszy tradycji, listy poparcia, zestaw zdjęć i film wideo opowiadający o tradycji kwiatowych dywanów zrealizowany przez Janusza Tatarkiewicza.

Komisja zbierała się czterokrotnie, by w najdrobniejszych szczegółach omówić każdą nominację. W rezultacie 36 wniosków otrzymało pozytywne oceny, 11 zwrócono do poprawy, a jeden oceniono negatywnie.

Czuję wielką dumę i satysfakcję, że nasza rodzima tradycja ma szansę stać się częścią światowego dziedzictwa. To wielkie uhonorowanie dla mieszkańców ze wszystkich miejscowości parafii Spycimierz, ale też uwieńczenie osobistych starań, które podejmowałem przez ostatnie 19 lat jako włodarz gminy. Współpraca międzynarodowa z włoskim stowarzyszeniem „InfiorItalia” zapoczątkowana przez gminę Uniejów oraz powołanie Parafialnego Stowarzyszenia „Spycimierskie Boże Ciało” dały podwaliny pod drogę prowadzącą na szczyt. Ta droga wiodła m.in. przez Hiszpanię, Watykan, Sardynię, Sycylię i kilka innych miejsc we Włoszech, a ostatnio nawet przez Meksyk, gdzie mieliśmy możliwość zaprezentowania naszego lokalnego dziedzictwa i wielkiej chluby. Gościliśmy w gminie delegacje z m.in. Litwy i Niemiec. Inspirujące kontakty i wymiana doświadczeń sprawiły, że współpraca w wymiarze międzynarodowym może być modelowym drogowskazem dla innych. Weszliśmy także we współpracę z uniwersytetami i zespołami naukowców oraz ekspertów, co zaowocowało gruntownymi badaniami nad zjawiskiem oraz unikatowymi publikacjami o charakterze naukowym – mówi burmistrz Józef Kaczmarek.

Gmina od wielu lat realizuje inwestycje, aby zachęcić gości do odwiedzania Spycimierza. W centrum miejscowości powstaje właśnie Centrum „Spycimierskie Boże Ciało” – nowoczesny obiekt z multimedialną ekspozycją o historii układania kwietnych dywanów. Będzie tu można wziąć udział w warsztatach układania podobnych kobierców lub odbyć wirtualny spacer po Spycimierzu. Część wystawy będzie dedykowana tradycjom i zwyczajom objętym dziedzictwem niematerialnym, dzięki czemu obiekt będzie unikalnym miejscem w skali międzynarodowej poświęconym społecznościom, kultywującym różnorodne wartości, zwyczaje i idee. Inwestycja zbiega się w czasie z ogłoszeniem decyzji o UNESCO i docelowo ma sprawić, by goście odwiedzali Spycimierz przez cały rok, nie tylko w święto Bożego Ciała.

To wszystko jednak nie miałoby znaczenia, gdyby nie wzorowa współpraca z Parafią i mieszkańcami, którzy od samego początku chętnie uczestniczyli w seminariach, warsztatach oraz projektach realizowanych m.in. przez Miejsko-Gminną Bibliotekę Publiczną w Uniejowie – dodaje burmistrz.

Choć rekomendacje są już znane, to na oficjalne ogłoszenie decyzji o wpisie trzeba jeszcze chwilę poczekać. Nastąpi to podczas XVI sesji Międzyrządowego Komitetu ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kultury, który odbędzie się w dniach 13-18 grudnia w Paryżu. Z pewnością mieszkańcy gminy oraz parafii Spycimierz będą śledzić obrady w Internecie. Po ogłoszeniu werdyktu w kościele parafialnym w Spycimierzu odbędzie się konferencja i uroczystość z okazji wpisu na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości.