Tańcząca kula – największa tego typu w Polsce

Kilkutonowa fontanna – kula wykonana z granitu, która od kilku miesięcy zdobi skwer przy ul. Tureckiej jest formą sztuki kinetycznej, inspirowaną twórczością wybitnego niemieckiego architekta Christiana Tobina. Jest największą pływająca kulą w Polsce.

Tańcząca kula zajmuje centralne miejsce na skwerze, który jeszcze niespełna rok temu pełnił funkcję parkingu. Po rewitalizacji, skwer dołączył do listy miejsc godnych uwagi na mapie Uniejowa, a ruchoma i podświetlana fontanna stała się najnowszą atrakcją uzdrowiska termalnego.

Plan zagospodarowania skweru pojawił się już jakiś czas temu, władze miasta poszukiwały rozwiązania, które nie tylko poprawiłoby estetykę, ale działałoby niczym magnes przyciągający mieszkańców do spędzenia na nim kilku chwil i zachęcałoby gości korzystających z basenów termalnych do przejścia kładką prowadzącą do miasta.

W sukurs przyszła sztuka Christiana Tobina – rzeźbiarza i twórcy kinetycznych rzeźb kamiennych. Ten uznany i doceniony niemal na całym świecie niemiecki artysta znany jest ze swojej fascynacji kamieniem i wodą jako elementami rzeźbiarskimi oraz ich wzajemnymi relacjami. Łącząc rzeźbę z architekturą tworzy instalacje przedstawiające figuratywne, tańczące kamienne kolumny lub amorficzne głazy epoki lodowcowej.

Artysta w roku 2010 odwiedził przypadkowo Uniejów i po spotkaniu z burmistrzem złożył propozycję opracowania projektu przestrzeni uniejowskiego skweru, która wprawdzie ewoluowała w czasie, ale nie zmieniły się jej główne założenia, wpisujące się w styl Tobina.

Na ścianach skarp znajdują się granitowe bloki, pełniące funkcję siedzisk. Na każdej z nich wybrano inny motyw przewodni grawerowania. Na skarpie od ulicy Tureckiej pojawiły się diagramy dotyczące historii wydobycia wody termalnej w Uniejowie, na skarpie od ul. Kościelnickiej diagramy przedstawiające właściwości termalnej solanki oraz na skarpie przy chodniku diagramy pokazujące zastosowania wody termalnej.

Ponadto, na szczycie skarpy północno-wschodniej i północno-zachodniej dodatkowo wprowadzono drzewa o pokroju wąsko-kolumnowym, aby rozdzielić przestrzeń wypoczynkową od komunikacyjnej.

Głównym elementem placu jest fontanna. Według pierwotnego założenia, miała być to rzeźba kinetyczna składająca się z pięciu toczących kamieni, wprawianych w ruch przez ciśnienie wody, przypominając kołysanie i taniec.

Koncepcja ostatecznie uległa zmianie, z pięciu głazów pozostała jedna, umieszczona w niecce, granitowa kula wirująca pod wpływem ciśnienia wody termalnej. Podobne rozwiązanie artysta zastosował w rzeźbie Oblio znajdującej się w parku w Monachium. Kula położona jest na misie w taki sposób, aby między elementami powstała niewielka szczelina, przez którą przedostaje się woda i obejmuje całą nieckę. Nadaje to lekkości kamiennej kuli, która wydaje się lekko balansować na wodzie, a ciśnienie wody sprawia, że nawet małe dziecko może podejść i powoli ją obracać. Monachijska fontanna, powstała w 1983 r., była pierwszym obiektem z zastosowaniem tej techniki. Od tego czasu rozwiązanie powielano i szeroko stosowano zarówno w rzeźbie, jak i architekturze.

Ostateczny projekt skweru, którego efekty możemy podziwiać, uwzględnił jeszcze jeden element – fontannę w kształcie pierścienia (również wykonaną z jednego bloku granitu), która wraz z kulą ustawiona jest w osi widokowej.

Podświetlenie subtelnym i ozdobnym światłem ledowym przykuwa uwagę turystów i mieszkańców. Zwłaszcza po zmroku goście przychodzą na skwer i chętnie fotografują się na tle obiektu.

Według internetowych źródeł, mierzący 2,8 m pierścień jest największym tego typu obiektem w Europie, a licząca 1,5 m i ważąca 5,5 t pływająca kula jest największa w Polsce.