Od „sztosu” do „szponcenia”. O o chodzi w młodzieżowym slangu?

8 grudnia 2025

Jeszcze niedawno królowały „essa”, „rel” czy „sigma”. Dziś ich miejsce zajmuje nowe słowo – „szponcić”, zwycięzca konkursu na Młodzieżowe Słowo Roku 2025. Dla jednych brzmi ono dziwnie, dla innych jest już codziennością. Tak właśnie działa język młodych: zmienia się szybko, zaskakuje i nieustannie odświeża polszczyznę. Jak podaje PWN, „szponcić” (od rzeczownika „szpont”) może oznaczać zarówno robienie czegoś z lekką dezaprobatą – kombinowanie, cwaniakowanie, wygłupianie się – jak i działanie budzące podziw: coś odważnego, ciekawego, organizowanie akcji, a nawet flirtowanie. Co ciekawe, słowo to wcale nie jest nowe, wcześniej funkcjonowało np. w gwarach miejskich.

Jak zmieniały się młodzieżowe słowa przez lata? Wystarczy spojrzeć na zwycięzców z poprzednich edycji, by zobaczyć, jak bardzo zmienia się język młodych:

2016 – „sztos” → zachwyt, coś świetnego
2017 – „xD” → internetowy śmiech, ironia
2018 – „dzban” → ktoś niemądry
2019 – „alternatywka” → osoba ze środowiska alternatywnego
2021 – „śpiulkolot” → sen, odpoczynek
2022 – „essa” → luz, radość, brak stresu • 2023 – „rel” → utożsamianie się, „mam tak samo”
2024 – „sigma” → samotny zwycięzca, niezależność Każde z tych słów jest krótkim zapisem nastrojów, emocji i trendów swoich czasów.

Każde z tych słów jest krótkim zapisem nastrojów, emocji i trendów swoich czasów. Dlaczego język młodzieżowy zmienia się tak szybko?

Zmiany w młodzieżowym słownictwie zachodzą znacznie szybciej niż w języku dorosłych. Dzieje się tak z kilku powodów:

1. Internet i media społecznościowe – trendy rozchodzą się błyskawicznie.

2. Gry, seriale, influencerzy – nowe wyrażenia pojawiają się niemal codziennie.

3. Potrzeba odrębności – młodzi zawsze chcą mieć własny kod językowy.

4. Reakcja na świat – słowa są odpowiedzią na emocje, problemy i styl życia danej generacji.

Język młodzieżowy działa jak barometr nastrojów – pokazuje, czym młodzi żyją, co ich śmieszy, co boli, a co zachwyca.

Młodzi to nie tylko słowa, to także plany i możliwości. Choć młodzieżowe wyrażenia świetnie oddają emocje i sposób patrzenia na świat, życie młodych to oczywiście coś więcej niż tylko język. To także nauka, decyzje, pierwsze wybory zawodowe i rozwijanie pasji.

Dzięki działaniom Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego młodzi mogą rozwinąć swoje pasje, uczyć się, spełniać marzenia.

Oto kilka najważniejszych form wsparcia:

Stypendia naukowe i artystyczne,

Programy dla uczniów szkół zawodowych,

Staże wakacyjne i praktyki – start w dorosłość.

Wsparcie młodych to coś więcej niż pieniądze – to inwestycja w potencjał regionu i kolejne pokolenia, które będą tworzyć nowe słowa, nowe wartości i nowe historie. Nie wiadomo, czy za kilka lat ktoś jeszcze będzie mówił „szponcić”. Być może to słowo zniknie tak szybko, jak się pojawiło. Ale zostanie po nim coś ważniejszego: zapis czasu, w którym młodzi żyli w świecie obrazów, profili, zasięgów i potrzeby bycia zauważonym.

Bo młodzieżowe słowa to nie tylko zabawne nowinki. To krótkie komunikaty o tym, kim jesteśmy jako pokolenia – tu i teraz.

NS/lodzkie.pl