Dziadurzenie w Uniejowie. O co chodzi?

W siedzibie TPU odbyły się warsztaty pn. „O słowach i godności” w ramach kampanii przeciwdziałania dziadurzeniu  adresowane do osób pracujących z osobami starszymi.

Warsztaty były pierwszym z trzech spotkań edukacyjnych w ramach drugiego projektu dotyczącego zjawiska dziadurzenia.

Dla przypomnienia, pierwszy z nich, zatytułowany  „Język wobec starości – szacunek w praktyce” skierowany był do samych zainteresowanych, a więc osób, które definiujemy jako seniorów. Tym razem w spotkaniu wzięły udział przedstawicielki instytucji, w których na co dzień pracuje się z osobami starszymi. Tym samym pojawiły się panie z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, placówek medycznych, sanatorium, biblioteki oraz przedstawicielki UTW  i TPU w Uniejowie. Była do grupa mieszana pod względem wiekowym, ponieważ założeniem projektu jest przekaz międzypokoleniowy.

Gospodarzem wydarzenia było Towarzystwo Przyjaciół Uniejowa w osobie prezes Urszuli Urbaniak.

Warsztat poprowadziła Małgorzata Skrzydlewska, prezes Stowarzyszenia „Forum 4 Czerwca”.

Uczestniczki poznały cechy dziadurzenia, tj. specyficznego i dyskryminującego osoby starsze języka, uzyskały świadomość języka, którego osoby ze środowiska używają wobec osób starszych, nabyły umiejętność rozpoznawania dziadurzenia oraz poznały przyczyny i skutki tego zjawiska.

Następne, planowane spotkanie będzie poświęcone umiejętności reagowania na dziadurzenie np. w miejscu pracy, a ostatni warsztat przeznaczony będzie na spotkanie z prawniczką na temat „Ochrony prawnej godności osób starszych” z perspektywy prawodawstwa polskiego i Konwencji ONZ.

Dziadurzenie to specyficzny język, jakiego młodsi bardzo często używają w kontaktach z osobami starszymi. Przypomina mowę do małych dzieci. Charakterystyczne cechy dziadurzenia to między innymi uproszczony język, zbyt częste używanie zdrobnień, posługiwanie się frazami w rodzaju „jak się dzisiaj czujemy” lub „czy zjedliśmy już obiadek” zamiast „jak się pani czuje”, „czy zjadł pan obiad”. Częste jest też zwracanie się do niespokrewnionych osób na „ty” lub „babcia”, „dziadek” oraz przerywanie wypowiedzi osoby starszej, by samemu dokończyć zdanie, zamiast pozwolić osobie starszej na swobodną wypowiedź. Dziadurzenie jest zjawiskiem powszechnym. Występuje w relacjach rodzinnych, ale osoby starsze spotykają się z dziadurzeniem również w szpitalach, domach opieki, urzędach. Dziadurzenie narusza jedno z podstawowych praw człowieka, jakim jest prawo do godności. Osoby starsze systematycznie doświadczające dziadurzenia szybciej rezygnują ze społecznej aktywności, mają niższą samoocenę, gorzej przebiegają u nich procesy poznawcze i czują się obywatelami drugiej kategorii, ludźmi pozbawianymi podmiotowości. Wyniki badań oraz codzienne obserwacje wskazują, że dziadurzenie jest zjawiskiem powszechnym, doświadcza ponad 1/3 osób 60+. Ponad 1/4 osób 60+ doświadcza go w formie instytucjonalnej dyskryminacji (badania własne Forum 4 Czerwca przeprowadzone w 2021/2022).

Warsztaty realizowane są w ramach projektu „Twoje słowa. Moja godność” finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy EOG i Funduszy Norweskich w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny, realizowanego na terenie woj. łódzkiego i podlaskiego od listopada 2022 r. do kwietnia 2024 r.

Realizator projektu:

Stowarzyszenie „Forum 4 Czerwca” z siedzibą w Ksawerowie (woj. łódzkie) działa od 2016 roku i specjalizuje się w realizacji programów edukacyjno-aktywizujących kierowanych do osób starszych z obszarów wiejskich i małomiasteczkowych, w których bezpośredni udział wzięło ponad 1000 osób starszych. Jako pierwsze podjęło problematykę przeciwdziałania dyskryminacji osób starszych w obszarze komunikowania się i rozpoczęło przeciwdziałanie dziadurzeniu.