Czy starosta odpowiada za samowolę budowlaną?

Na odcinku Łęczyca – Topola Królewska dwie firmy układają gazociąg. Jedna z inwestycji może być prowadzona nielegalnie. Czy starosta powinien podjęć decyzję o wstrzymaniu robót?

Jak twierdzi prezes firmy TEL-GAZ, budowana równolegle, druga nitka gazowa realizowana przez Polską Spółkę Gazownictwa nosi znamiona samowoli budowlanej, ponieważ powstaje bez pozwoleń i niezbędnej dokumentacji, co pozostaje w opozycji do obowiązujących przepisów nadzoru budowlanego. Sytuację tę zgłosił 30 kwietnia do starostwa powiatowego w Łęczycy, które po rozpoznaniu sprawy skierowało ją do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego argumentując swoją decyzję faktem, że po przeprowadzeniu wstępnej kontroli rejestrów z lat 2020 – 2021 dotyczących zgłaszania budowy i robót budowlanych, stwierdzono, że zgłoszenie nie wpłynęło. W określonej sytuacji zachodzi domniemanie braku legalności budowy. W związku z tym p.o. kierownika wydziału architektury i budownictwa, Radosław Małecki, wnosi o kontrolę prowadzonych przez Polską Spółkę Gazownictwa prac budowlanych. 24 maja prezes zarządu firmy TEL-GAZ, w piśmie skierowanym do starosty Janusza Mielczarka wskazuje na wielokrotne sygnalizowanie nieprawidłowości występujących na budowie gazociągu z Łęczycy do Topoli Królewskiej. Jednocześnie prezes potwierdził, że Wydział Geodezji, Kartografii, Katastru i Gospodarki Nieruchomościami starostwa powiatowego w Łęczycy udzielił wyjaśnień iż wspomniana inwestycja nie była uzgodniona i rozpatrywana na posiedzeniu Narady Koordynacyjnej. Niemniej jednak wyraził swoje zdziwienie brakiem reakcji urzędników starostwa, którzy mając wiedzę o zaistniałych nieprawidłowościach nie podjęli decyzji o wstrzymaniu robót.

W odpowiedzi stwierdzono, że starostwo, pismem z dnia 7 maja poinformowało organ odpowiedzialny za kontrolę prowadzonych robót budowlanych czyli Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w Łęczycy o możliwości popełnienia samowoli budowlanej.

W tej sytuacji powstaje pytanie, kto powinien rozstrzygać o samowoli i ewentualnym wstrzymaniu prac budowlanych?

– Według obowiązujących przepisów Prawa Budowlanego – mówi Janusz Mielczarek,starosta łęczycki – jestem zwierzchnikiem Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w tym znaczeniu, że moim zadaniem jest wytyczanie i koordynacja ogólnych kierunków działania, powoływanie i odwołanie kierownika (art. 35 ust. 3 pkt 2-5 u.s.p. w zw. z art. 86 ust. 1 i 2 ustawy Prawo Budowlane). Jako starosta nie dysponuję jednak prawem wydawania decyzji administracyjnych odnoszących się do zakresu działania PINB, bezpośrednim przełożonym PINB jest Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego, który wydaje decyzje administracyjne w zakresie jego działania. Do zadań własnych powiatu w ramach tej regulacji nie wchodzą funkcje kontrolne nadzoru budowlanego, a jedynie funkcje administracyjno-prawne wykonywane przez organy administracji architektoniczno-budowlanej. Natomiast zadania nadzoru budowlanego zgodnie z art. 80 ust. 2 prawa budowlanego wykonuje odpowiednio PINB oraz wojewoda przy pomocy WINB. Przyjęcie przez ustawodawcę takiej konstrukcji oznacza, iż PINB jest samodzielnym organem administracji rządowej, wydającym decyzję we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność, wykonującym powierzone mu zadania w imieniu własnym, a nie starosty. W konsekwencji zadania i kompetencje PINB nie stanowią zadań powiatu, są bowiem zadaniami z zakresu administracji rządowej wykonywanymi samodzielnie i we własnym imieniu przez ten organ. Starosta jako organ administracji samorządowej nie uzyskuje w tym zakresie jakiejkolwiek kompetencji do wydawania indywidualnych decyzji administracyjnych, a jego aparat pomocniczy nie uczestniczy w ich wydawaniu – wyjaśnia starosta. – Trudno mi w tej sytuacji zrozumieć formułowane wobec mnie, jako starosty, zarzuty braku reakcji na zaistniałą domniemaną samowolę budowlaną.